De interessante geschiedenis van de wc-pictogrammen

Wenen – de bakermat van de pictogrammen

Pictogrammen op het spoor

Een van de meest succesvolle toepassingen van de beeldtaal zijn waarschijnlijk de wc pictogrammen. De Britse Spoorwegen, de nationale spoorwegmaatschappij, is grotendeels verantwoordelijk geweest voor de promotie ervan. In het midden van de jaren zestig werden de toiletten op de Britsen spoorwegen gemarkeerd met symbolen van vrouwen en mannen, zoals wij die nu kennen.

In 1974 gaf het Amerikaanse ministerie van Transport het American Graphic Institute de opdracht om pictogrammen te ontwerpen voor al het openbaar vervoer: weg, spoor, lucht en zee. In samenwerking met grafisch ontwerpspecialisten van Cook en Shanosky Associates heeft het instituut 34 pictogrammen gecreëerd die liften, roltrappen, openbare toiletten of kleedkamers vertegenwoordigen. En ja, dit is het ontwerp dat vandaag de dag nog steeds wordt gebruikt.

Onconventionele symbolen

Tegenwoordig is er paar landen die hun eigen beeldsysteem gebruiken om toiletten te markeren (helaas voor buitenlandse bezoekers). In Polen bijvoorbeeld worden damestoiletten aangeduid met een cirkel, terwijl herentoiletten worden aangeduid met een driehoek. In Litouwen gebruiken ze een omgekeerde piramide voor herentoiletten en een standaardpiramide voor damestoiletten. Misschien is zo'n symboliek neutraler dan de klassieke verdeling in mannen en vrouwen, in ieder geval kan dat voor wat onaangename situaties voor buitenlanders zorgen die haast hebben om hun behoefte te doen.

Cirkels en driehoeken volgens de planeten

Vraag je je nu misschien af waar de driehoek- en cirkelsymbolen vandaan komen? Veel mensen veronderstellen dat ze iets te maken hebben met de vorm van de geslachtsdelen of met de vorm van de silhouetten – een zwangere vrouw en een man met brede schouders. Maar dat is niet zo!

We kennen waarschijnlijk allemaal de symbolen voor mannen en vrouwen in de vorm van een cirkel met een pijl (♂) en een cirkel met een kruis (♀). Volgens de Griekse mythe is Venus de planeet van vrouwen en Mars de planeet van mannen. Mars heeft de Griekse naam Thourus, die begint met de letter Θ (theta), en Venus werd door de Grieken Phosphoros genoemd, die begint met de letter Φ (phi). Aangezien jonge astronomen in de loop der eeuwen de letters hebben getranslitereerd, is er een vervorming opgetreden. Uit de beginletters ontstonden uiteindelijk de lettertekens die wij nu kennen: een cirkel met een pijl en een cirkel met een kruis. Deze zijn vervolgens de driehoek voor heren en de cirkel voor dames geworden.

Originele en grappige pictogrammen

Door de jaren heen zijn er ook echt originele pictogrammen gecreererd. Zo kun je vandaag tegen komen perziken en bananen, blauwe en rode veld, dames pumps en lage herenschoenen, strikken en stropdassen. Mensen geven hun fantasie simpelweg de vrije loop en gebruiken alles wat is voor beide geslachten kenmerkend, zoals bijvoorbeeld een toiletbril die omhoog staat en neergelegd is.  

Sommigen zullen je amuseren, maar als je dringend naar het toilet moet, brengen ze je soms in de war!